MARIANA TRENCH - ΤΟ ΠΙΟ ΒΑΘΥ ΣΗΜΕΙΟ ΣΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ
Ποιος ξέρει αλήθεια τι πραγματικά υπάρχει στα βάθη των ωκεανών; Κανείς με ακρίβεια. Το μόνο που ξέρουμε είναι ότι μόλις το 5% των ωκεανών έχει εξερευνηθεί! Για το υπόλοιπο 95% μπορούμε μόνο να υποθέσουμε. Και κάπως έτσι γεννιούνται μύθοι για θαλάσσια «τέρατα» και περίεργα υδρόβια πλάσματα. Υπάρχει όμως ένα σημείο στον πλανήτη που μπορεί να μας δώσει κάποιες απαντήσεις… Σε αυτό το άρθρο θα καταδυθούμε, νοητά τουλάχιστον, στο βαθύτερο γνωστό μέρος του πλανήτη, το Mariana Trench.
Η Τάφρος των Μαριανών, όπως ονομάζεται στα ελληνικά, είναι μέχρι στιγμής το βαθύτερο γνωστό σημείο στον πλανήτη. Βρίσκεται τον δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό, ανατολικά των Μαριανών νήσων. Από τα νησιά αυτά πήρε και την ονομασία του.
Το Marianna Trench δεν είναι απλά μια τρύπα. Καλύπτει μεγάλη απόσταση σε μήκος, περίπου 2250 χιλιόμετρα. Το πιο βαθύ του σημείο είναι το Challenger Deep και φθάνει στα 10.994 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Για να φανταστούμε τι σημαίνει αυτό, να αναφέρουμε ότι το Έβερεστ, η πιο ψηλή κορυφή της γης, βρίσκεται στα 8.848 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Έχουν περίπου 2 χιλιόμετρα διαφορά.
Οι συνθήκες που επικρατούν εκεί, μπορούν να συγκριθούν μόνο με εξωπλανητικές συνθήκες. Απόλυτο σκοτάδι, κρύο και ατμοσφαιρική πίεση 1086 bar. Τι σημαίνει αυτό; Όσοι ασχολούνται με την κατάδυση μπορούν να καταλάβουν πόσο μεγάλη είναι η πίεση που εξασκείται σε αυτό το βάθος. Να αναφέρουμε απλά ότι στην επιφάνεια του νερού, η μέτρηση είναι 1 bar. Άρα στο βάθος αυτό η πίεση είναι περισσότερο από 1000 φορές μεγαλύτερη από την επιφάνεια της θάλασσας.
Υπάρχει ζωή σε τέτοια μεγάλα βάθη όπως του Mariana Trench και μάλιστα σε αυτές τις συνθήκες; Κάποιοι λένε ότι στο βυθό του Mariana Trench κυκλοφορούν θαλάσσια «τέρατα» και πλάσματα που δεν έχουμε δει ποτέ. Κάποιοι άλλοι λένε ότι σε αυτό το τεράστιο βάθος, τίποτα δεν μπορεί να επιβιώσει… Ποιοι βρίσκονται πιο κοντά στην αλήθεια;
Η πρώτη φορά που άνθρωπος έφτασε στον πάτο του Mariana Trench ήταν το 1960. Ο Jacques Piccard και ο Don Walsh, με το υποβρύχιο τους Trieste, ήταν οι πρώτοι άνθρωποι που έφτασαν στο βαθύτερο μέρος του πλανήτη, το Challenger Deep του Mariana Trench. Το τεράστιο σύννεφο άμμου/λάσπης που δημιουργήθηκε κατά την προσγείωση τους, τους ανάγκασε να αναδυθούν αφού δεν μπορούσαν να δουν τίποτα.
Ακολούθησε άλλο ένα σκάφος, χωρίς όμως πλήρωμα το οποίο επιβεβαίωσε όσα ανέφεραν οι επιβαίνοντες στο Trieste και όλες οι άλλες έρευνες που έγιναν με την εξέλιξη της τεχνολογίας. Ότι δηλαδή το φυσικό περιβάλλον του Mariana Trench δεν επιτρέπει σε οποιαδήποτε μορφή ζωής να εξελιχθεί ή να διατηρηθεί. Σιγά – σιγά όμως, αυτή η θεωρεία ξεκίνησε να αμφισβητείται. Μια ομάδα ερευνητών δημοσίευσε μελέτη με οργανισμούς που θα μπορούσαν να επιζήσουν σε αυτό το περιβάλλον. Δηλαδή συνθήκες απίστευτου ψύχους, αδιανόητης πίεσης και απόλυτου σκοταδιού. Για να το διαπιστώσουν αυτό, στάληκε τότε ένα ρομποτικό σκάφος στα έγκατα της γης, με σκοπό να λυθεί το μεγάλο αυτό μυστήριο. Το σκάφος επέστρεψε με λάσπη από τον βυθό, η οποία μετά από ανάλυση έδειξε μεγάλες ποσότητες οξυγόνου και μεγάλες ποσότητες μικροβίων. Συγκεκριμένα, κάθε κυβικό εκατοστό του δείγματος, περιείχε περίπου 10 εκατομμύρια μικρόβια!
Το 2012, ο πασίγνωστος σκηνοθέτης του Τιτανικού και της Αβύσσου James Cameron, γίνεται ο 3ος άνθρωπος που κατεβαίνει στο Mariana Trench. Με ειδικά διαμορφωμένο σκάφος, το Deepsea Challenger το οποίο φτιάχτηκε μυστικά στην Αυστραλία, φτάνει στα 10908 μέτρα. Το ταξίδι μέχρι τον πάτο διήρκησε 2 ώρες και 36 λεπτά. Παρέμεινε περίπου 3 ώρες προσπαθώντας να συλλέξει όσες περισσότερες πληροφορίες μπορούσε. Στο ντοκιμαντερ του national geographic, ο James Cameron περιγράφει την εμπειρία του, στην οποία αναφέρει ότι το τοπίο θύμιζε σεληνιακό και το μόνο που έδειχνε κάποιας μορφή ζωής στο βάθος αυτό, ήταν κάποιοι μικροοργανισμοί και αρθρόποδα σαν γαρίδες, λευκούς ή άχρωμους, με αρκετούς από αυτούς να μην έχουν μάτια. Το Deepsea Challenger έγινε αργότερα δωρεά σε οργανισμό για μελέτη, μέχρι το 2015 όπου σχεδόν καταστράφηκε ολοσχερώς μετά από φωτιά που ξέσπασε στο φορτηγό που το μετέφερε. Το 2016 ξεκίνησε η προσπάθεια επιδιόρθωσής του.
Οι μελέτες για το Mariana Trench δεν σταμάτησαν ποτέ. Συνεχίζονται μέχρι σήμερα, δίνοντας ολοένα και περισσότερα στοιχεία, όχι μόνο για τον βυθό αλλά και για τον πλανήτη ολόκληρο. Τον Φεβρουάριο του 2017, οι επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι ανακάλυψαν χημική μόλυνση στο βαθύτερο μέρος του πλανήτη και συγκεκριμένα στους μόνιμους κάτοικους του εκεί βυθού. Ενός βυθού που λόγω του τεράστιου βάθους του, θεωρούσαν ότι δεν μπορεί να επηρεαστεί από τον άνθρωπο. Κι όμως, η χημική μόλυνση που καταστρέφει τον πλανήτη μας έφτασε μέχρι εκεί.
Αυτό είναι λοιπόν. Ούτε τεράστια ψάρια ικανά να καταβροχθίσουν κρουαζιερόπλοια, ούτε προϊστορική θαλάσσια ζωή που δεν έχει εξαλειφτεί! Ό,τι και να υπάρχει στα βάθη των ωκεανών μάλλον δεν θα το μάθουμε ποτέ με σιγουριά. Η θάλασσα, οι ωκεανοί και ο βυθός θα κρύβουν πάντα μυστήριο και απορίες. Η μαγεία και οι εντυπωσιακές ανακαλύψεις όμως δεν θα σταματήσουν ποτέ.
Φωτογραφία: Από National Geographic video