ΟΡΦΟΣ – DUSKY GROUPER
Υπάρχουν κάποια θαλάσσια πλάσματα, που η πολυπλοκότητα τους ή η σημαντικότητα τους για το οικοσύστημα είναι τόσο μεγάλη, που η προσπάθεια να χωρέσεις όλες αυτές τους τις ιδιότητες σε ένα μόνο άρθρο, είναι αδύνατη. Ένα από αυτά τα θαλάσσια πλάσματα είναι και ο φίλος που θα γνωρίσουμε σήμερα. Είναι το ψάρι που πολλοί χαρακτηρίζουν ως τον άρχοντα του βυθού… Το ψάρι που ο Κουστώ χαρακτήρισε ως το πιο παράξενο ψάρι που γνώρισε στα ταξίδια του… Είναι ο συμπαθέστατος Ορφός!
Πώς ονομάζεται: Στην Κύπρο ονομάζεται Ορφός, στην Ελλάδα ακούει στο Ροφός, ενώ για τους ξένους είναι ο Dusky Grouper. Για τους επιστήμονες είναι ο Epinephelus Marginatus.
Πώς μοιάζει: Έχει επιβλητική εμφάνιση και βλέμμα. Το κεφάλι του είναι μεγάλο και το στόμα του αρκετά πλατύ.Τα μάτια του είναι επίσης αρκετά μεγάλα και παρατηρητικά, κάτι που κάνει την συνάντηση του με τους ανθρώπους ακόμα πιο εντυπωσιακή. Απλά σταματά και σε κοιτάζει. Η κάτω σιαγώνα του εξέχει λίγο σε σχέση με την πάνω. Είναι καφέ ή γκρίζος με κιτρινωπές βούλες σαν συννεφάκια (από αυτό το χαρακτηριστικό πήρε το όνομα Epinephelus) και το μήκος του μπορεί να ξεπεράσει το 1,5 μέτρο.
Πώς ζει: Είναι κυρίως μοναχικό ψάρι. Συναναστρέφεται με άλλα ψάρια αλλά κυρίως επιλέγει να ζει και να λειτουργεί αυτόνομα. Ο Ορφός είναι κτητικό ψάρι και του αρέσει να επιβάλλεται στον χώρο του. Είναι μακρόβιο ψάρι και ζει πάνω από 50 χρόνια!
Πού συχνάζει: Θα το συναντήσεις κάπου ανάμεσα στα 5 με 300 μέτρα. Τα μικρά θα τα βρεις συνήθως σε πιο ξέβαθα νερά, ενώ τα ενήλικα προτιμούν πιο βαθιά νερά. Απολαμβάνει μέρη που ευδοκιμεί η Ποσειδώνια . Επιλέγει βραχώδεις περιοχές ή χώρους που μπορεί να κρυφτεί όπως ναυάγια. Για τον Ορφό είναι σημαντικό να βρίσκεται σε μέρος που να νιώθει ασφάλεια. Δεν αλλάζει εύκολα συνήθειες, πόσο μάλλον το σπίτι του! Ο Ορφός επιλέγει τη φωλιά του και μένει για πάντα το ίδιο σημείο. Μπορεί να συγκατοικεί με άλλα ψάρια του ίδιου είδους αλλά και με άλλα ψάρια.
Τι τρώει: Ο Ορφός είναι κυνηγός. Τρώει σχεδόν τα πάντα. Τρώει ψάρια, μαλάκια, καβούρια, γαρίδες και γενικά ότι του φανεί νόστιμο. Ή ότι περάσει από τη φωλιά του αφού δεν του αρέσει να απομακρύνεται από το σπίτι του.
Πώς αναπαράγεται: Μπορεί να ξεκινήσει να αναπαράγεται από την ηλικία των 5 ετών περίπου. Με τον Ορφό συμβαίνει το εξής περίεργο: Γεννιέται θηλυκό και γύρω στο 12ο έτος της ζωής του (περίπου όταν φτάσει στα 65 εκατοστά), αρχίζει να αλλάζει φύλο και γίνεται αρσενικό όταν περίπου φτάσει στ 80 με 90 εκατοστά! Έχει παρατηρηθεί ότι υπάρχει πιθανότητα κάποιο να παραμείνει θηλυκό, αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία για το ποσοστό. Αναπαράγεται τους καλοκαιρινούς μήνες, από τον Ιούνιο μέχρι τον Σεπτέμβριο και η αντιστοιχία για κάθε αρσενικό είναι συνήθως 7 θηλυκά.
Τρώγεται; Ναι, και θεωρείται μάλιστα εξαίρετης ποιότητας ψάρι. Δυστυχώς όμως αυτός είναι και ο λόγος που ανήκει αυτή τη στιγμή στα απειλούμενα είδη. Αλιεύεται ανεξέλεγκτα και κυρίως παράνομα πριν μεγαλώσει αρκετά για να αναπαραχθεί ή σε μέρη που απαγορεύεται το ψάρεμα και έτσι ο πληθυσμός των Ορφών μειώνεται δραματικά χρόνο με τον χρόνο. Όπως και για άλλα ψάρια που κινδυνεύουν με αφανισμό, έχει καθοριστεί με ευρωπαϊκή οδηγία ελάχιστο μέγεθος αλιείας. Για τον Ορφό το ελάχιστο μέγεθος είναι 45 εκατοστά.
Η σημαντικότητα του για το οικοσύστημα: Κατά γενική ομολογία, ο Ορφός είναι ένας ισορροπιστής του βυθού και όπου υπάρχει αυτός, υπάρχει και ζωή. Εάν τον απομακρύνεις από την περιοχή του, έχει παρατηρηθεί ότι εγκαταλείπουν την συγκεκριμένη περιοχή αρκετά ψάρια. Φαίνεται νιώθουν ότι χάνουν τον ηγέτη τους και ψάχνουν ασφάλεια αλλού. Η «λαιμαργία» αλλά και η ικανότητα του Ορφού να τρώει τα πάντα, βοηθά στο να διατηρηθεί ισορροπία στον βυθό και κάποια ψάρια που θεωρούνται επικίνδυνα, να τρώγονται από τον Ορφό και έτσι να μην χρειάζεται να ληφθούν άλλα μέτρα.
Αυτά είναι μόνο μερικά απο τα εντυπωσιακά χαρακτηριστικά του Ορφού. Το σημαντικό όμως είναι ένα: Αν θέλουμε να συνεχίσουμε να συναντάμε τον Ορφό στον βυθό μας και να μην εξαλειφθεί εντελώς, πρέπει να του δείξουμε τον ίδιο σεβασμό που του δείχνουν οι μόνιμοι κάτοικοι του βυθού μας. Είναι κρίμα να χαθεί ο Ορφός από τους βυθούς μας, ενώ μπορούμε να το αποτρέψουμε.